Το παρακάτω κείμενο και η μέθοδος ESHRE που αναλύεται δεν αφορούν την ανάλυση σπέρματος που γίνεται με παραπεμπτικό από κλινικό γιατρό και μέσω του ταμείου σας.

Ο ειδικός εργαστηριακός ιατρός δρ Δημήτριος Αραμπατζής έχει εξειδικευθεί στην Ανάλυση Σπέρματος- Σπερμοδιάγραμμα, προ εικοσαετίας περίπου,  στην έδρα της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Αναπαραγωγής (ESHRE, Εuropean Society for Human REproduction), στο τμήμα Εργαστηριακής Ανδρολογίας υπό τον Proff Ulrich Kvist στο κορυφαίο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Karolinska [νούμερο 4 στο παγκόσμιο ranking - κατάταξη  των Ιατρικών  Σχολών],  στην Στοκχόλμη, Σουηδία.

Έκτοτε, έχει διενεργήσει χιλιάδες σπερμοδιαγράμματα και καλλιέργειες στο ιδιωτικό του εργαστήριό. Μπορούμε, σαφώς και  χωρίς υπερβολή, να πούμε ότι έχουμε διανύσει ''χιλιάδες ώρες πτήσης'' στο σπερμοδιάγραμμα - αλλά και εν γένει σε όλο το εύρος της εργαστηριακής ιατρικής.

Πώς λειτουργούμε στο εργαστήριο: αφού φέρετε το δείγμα σπέρματος στο εργαστήριο, σύμφωνα με τις δοθείσες οδηγίες, ο ειδικός ιατρός του εργαστηρίου δρ Αραμπατζής, ο οποίος και διενεργεί  αποκλειστικά τη μικροσκόπηση και συνολικά την ανάλυση, θα σας ενημερώσει αργότερα την ίδια μέρα ή την επομένη, τηλεφωνικά ή δια ζώσης, για το αποτέλεσμα της εξέτασης. Γόνιμο ή μη; Και ''πόσο'' γόνιμο; Πώς μπορείτε να το βελτιώσετε; Ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει τα κατάλληλα σκευάσματα  συμπληρώματα για να βελτιωθεί η ποιότητα του σπέρματος, εφόσον κριθεί απαραίτητο.  Εννοείται ότι θα έχει προηγηθεί η αποστολή των αποτελεσμάτων σας ηλεκτρονικά στο μέιλ σας.

Γενικές πληροφορίες και οδηγίες: Η αποχή από τη  σεξουαλική δραστηριότητα πρέπει να είναι συνήθως στις 3-5 ημέρες. Λιγότερες ημέρες δεν θέλουμε, επειδή θα έχουμε συγκριτικά  χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων στο δείγμα μας και τις περισσότερες ημέρες αποχής τις αποφεύγουμε, επειδή θα έχουμε -συγκριτικά πάντα και για τον ίδιο εξεταζόμενο-  αυξημένο ποσοστό σπερματοζωαρίων με χαμηλή κινητικότητα.  Το δείγμα μπορείτε να το φέρετε από το σπίτι σας εντός μιας ώρας -μέγιστος χρόνος τα 55 λεπτά- από την εκσπερμάτιση , με καλά τυλιγμένο το δοχείο συλλογής εξωτερικά με αλουμινόχαρτο, με σκοπό να κρατηθεί κατά τη μεταφορά σταθερή η θερμοκρασία του δείγματος [επιδιώκουμε να παραμείνει το δείγμα μας στη θερμοκρασία σώματος, δηλαδή στους 37 περίπου βαθμούς]. Θα έχετε από πριν προμηθευτεί  αποστειρωμένο ουροσυλλέκτη από φαρμακείο και αφού έχει προηγηθεί οπωσδήποτε σχολαστική τοπική υγιεινή της περιοχής, προχωράτε στην διαδικασία.

Σε χώρες της Μεσογείου, όπως η Ελλάδα με υψηλές θερμοκρασίες όλο το χρόνο δεν κρίνεται απαραίτητο να πρέπει να γίνει η εκσπερμάτιση στον ίδιο  χώρο που θα γίνει και  το σπερμοδιάγραμμα. Αυτό θα είχε  νόημα μόνο εάν ζούσαμε κατά τους χειμερινούς μήνες σε σκανδιναβικές χώρες, με μόνιμες συνθήκες παγετού, π.χ. -20 βαθμούς... Από εκεί άλλωστε προέρχονται και όλες αυτές οι οδηγίες που διαβάζετε.  Σκόπιμα επιχειρείται, για λόγους μάρκετινγκ, να περάσει στο ελληνικό κοινό  η λαθεμένη άποψη ότι δεν πρέπει να μεταφέρεται το δείγμα από την οικία του εξεταζομένου στο εργαστήριο που θα αναλυθεί. Όλο το ''μυστικό'' στο σωστό αποτέλεσμα που θα πάρετε είναι πόσο καλά είναι εκπαιδευμένος ο χειριστής, δηλαδή αυτός που διενεργεί τις μετρήσεις. Όχι πού θα γίνει η εκσπερμάτιση. Υπάρχει μια σωρεία λαθών από τον χειριστή , που εύκολα μπορεί να αλλοιώσει τα αποτελέσματα της εξέτασής σας. Και προφανώς δεν υπάρχουν ''εξειδικευμένα'' εργαστήρια και μη. Ο εξοπλισμός που απαιτείται [π.χ. συγκεκριμένες πιπέττες - στο εργαστήριό μας προφανώς έχουμε τις ίδιες με του Karolinska University Hospital] είναι πολύ συγκεκριμένος και δεν έχει σχέση με ...τα τετραγωνικά μέτρα που έχει η αίθουσα αναμονής και άλλα ''μαρκετίστικα''...

Επί της ουσίας ξανά: σε περίπτωση που υπάρξουν παθολογικά ευρήματα στο σπέρμα, ο γιατρός δρ Αραμπατζής θα σας κατευθύνει για περαιτέρω διερεύνηση. Συμπεριλαμβάνεται και -η χωρίς πρόσθετη χρέωση- εκτίμηση από ειδικό ενδοκρινολόγο, εφόσον κριθεί απαραίτητο. Σε άλλη περίπτωση, για παράδειγμα,  που ανευρεθεί παθογόνος μικροοργανισμός στο σπέρμα [συμπεριλαμβάνεται με το σπερμοδιάγραμμα και η χωρίς πρόσθετη χρέωση καλλιέργεια σπέρματος για κοινούς κόκκους] , ο γιατρός του εργαστηρίου δρ Αραμπατζής θα σας συνταγογραφήσει την κατάλληλη αντιβίωση για το κατάλληλο χρονικό διάστημα και θα σας δώσει  περαιτέρω οδηγίες. Όλα τα παραπάνω χωρίς πρόσθετες επιβαρύνσεις για τον εξεταζόμενο.

Ένας άλλος μύθος που κυκλοφορεί είναι ότι το τάδε εργαστήριο έχει το ''τάδε μηχάνημα για σπέρμα'', οπότε ''πάμε μόνο εκεί'' κλπ. Η εξέταση του σπερμοδιαγράμματος απαιτεί πολλή δουλειά με το μικροσκόπιο,  από έμπειρο καλά εκπαιδευμένο  πάντα χειριστή. Υπάρχουν αξιόλογα μηχανήματα - αναλυτές σπέρματος στην αγορά. Φανταστείτε όμως έναν αναλυτή σπέρματος που έχει για μήνες απόκλιση τις μετρήσεις, και δεν το έχει αντιληφθεί κανείς, επειδή π.χ. έχει παλιώσει και θέλει αλλαγή κάποιο τσιπάκι του ή την ώρα της μέτρησης δεν είχε καλό ρεύμα και έβγαλε απόκλιση, ή ο χειριστής δεν χρησιμοποίησε την κατάλληλη πιπέττα κι έβαλε λάθος όγκο σπέρματος προς μέτρηση κ.ο.κ. Αναρίθμητες οι περιπτώσεις.

Το πρωτόκολλο  ESHRE, που ακολοθούμε ευλαβικά εδώ και πολλά χρόνια στο εργαστήριο, διασφαλίζει μεγάλη ακρίβεια και επαναληψιμότητα στο αποτέλεσμα που θα πάρετε. Οι αναλυτές σπέρματος πρέπει να δρουν επικουρικά μόνο. Το εργαστήριό μας είναι εφοδιασμένο και με πιστοποιημένο αναλυτή σπέρματος, ο οποίος με χρήση ακτίνων laser διενεργεί τις μετρήσεις του, αλλά χρησιμοποιείται μόνον επικουρικά, π.χ. για μέτρηση της μέσης ταχύτητας των σπερματοζωαρίων και για βιντεοσκοπήσεις του δείγματος.

Η μελέτη του σπέρματος ή σπερμοδιάγραμμα αποτελεί την εξέταση «κλειδί» για τον έλεγχο της ανδρικής γονιμότητας. Ένα καλής ποιότητας σπέρμα σημαίνει ότι ο άνδρας μπορεί να πάει σπίτι του να τεκνοποιήσει ή να αναζητήσει τα αίτια της υπογονιμότητας στη θήλυ σύντροφο.

Στο σπερμοδιάγραμμα υπολογίζεται ο ολικός αριθμός σπερματοζωαρίων, η κινητικότητα (τα ποσοστά επί τοις εκατό των ταχέως κινούμενων σπερματοζωαρίων , των μετρίως προωθητικών, κ.λπ.).

Προαιρετικά, μπορεί να γίνει μορφολογική ανάλυση των σπερματοζωαρίων κατά το πρωτόκολλο των Kruger, όπως και να ληφθούν φωτογραφίες του δείγματος, ή και να βιντεοσκοπηθεί το δείγμα σπερματοζωαρίων. Όλα τα παραπάνω μπορούν να αποσταλούν μέσω e-mail στον θεράποντα ιατρό και αντιστοίχως παραμένουν ηλεκτρονικά αρχειοθετημένα στο εργαστήριό μας.

Είναι καλό για τον εξεταζόμενο, παράλληλα με το σπερμοδιάγραμμα να γίνονται και άλλες αναλύσεις, όπως: καλλιέργειες και αναζήτηση παθογόνων μικροβίων στο σπέρμα (κοινοί κόκκοι, μυκοπλάσματα, Chlamydia, αναερόβια, κ.ά.). Η ανεύρεση παθογόνων μικροβίων στο σπέρμα και η εκρίζωσή τους μπορεί να λειτουργήσουν ως «ντόπινγκ» στην ποιότητα του σπέρματος και με αυτόν τον τρόπο ένα μέτριας ποιότητας σπέρμα μπορεί να καταστεί γόνιμο μετά το πέρας της χορηγηθείσας θεραπείας.

Παράλληλα, όποτε κριθεί απαραίτητο, είναι δυνατή η μέτρηση βιοχημικών δεικτών στο σπέρμα, όπως φρουκτόζης, α-γλυκοσιδάσης, κ.λπ.

Η ορμονική διερεύνηση του εξεταζόμενου (μέτρηση ορμονών θυρεοειδούς, επιπέδων FSH, LH, Testo, freeTesto, SHBG, κ.ά.) δίνει επίσης χρήσιμες κλινικές πληροφορίες για τη δυνατότητα τεκνοποίησης, διερεύνηση πιθανής στυτικής δυσλειτουργίας, κ.λπ.

Στη διερεύνηση πιθανής ανδρικής υπογονιμότητας, πέρα από τον προβλεπόμενο ορμονικό έλεγχο, που εκτελείται προφανώς στο εργαστήριό μας, υπάρχει η δυνατότητα εκτέλεσης και περισσότερο εξειδικευμένων εξετάσεων.

H εξέταση DFI ( DNA Fragmentation Index ), γνωστή ως Δείκτης Κατακερματισμού ή Θραυσματοποίησης του Σπερματικού DNA, μάς δίνει πρόσθετες πληροφορίες για τη διάγνωση και την αντιμετώπιση της ανδρικής υπογονιμότητας.

Το κάπνισμα, η κακή διατροφή, η χρόνια έκθεση σε περιβαλλοντικούς και επαγγελματικούς ρύπους, ένα ενδιάμεσης ή πτωχής ποιότητας σπερμοδιάγραμμα, το ιστορικό χρόνιας προστατίτιδας, ιστορικό αποβολών στη σύντροφο, η μεγάλη -σχετικά- ηλικία του εξεταζόμενου άνδρα που επιθυμεί να τεκνοποιήσει αποτελούν μερικές μόνο από τις ενδείξεις για να γίνει η εξέταση DFI.

DFI < 15% είναι ιδανικός δείκτης για φυσιολογική σύλληψη στο άμεσο μέλλον, ενώ τιμές 15% < DFI < 30% υποδεικνύουν την πιθανότητα σύλληψης εντός μεγάλου χρονικού διαστήματος, οπότε και ενδείκνυται η επιλογή της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Η αλλαγή του τρόπου ζωής από τον εξεταζόμενο μπορεί να βελτιώσει εντός ολίγων μηνών τον δείκτη DFI, εφόσον επαναληφθεί η εξέταση, οπότε και αυξάνονται πλέον οι πιθανότητες επιτυχούς γονιμοποίησης με φυσιολογική σύλληψη.

Περισσότερες πληροφορίες για την εκτέλεση της DFI κατόπιν συνεννοήσεως με το εργαστήριό μας.

Όλες οι παραπάνω αναλύσεις διενεργούνται με την πλέον κατάλληλη υποδομή στο εργαστήριό μας.